Projektowanie Uniwersalne – przykłady realizacji na świecie (architektura 60+)
Autor: Kinga Wolińska
WSTĘP
Projektowanie to kreowanie przestrzeni wygodnej i łatwej, lekkiej w obsłudze, estetycznej, czystej, która zapewnia komfort psychiczny i umożliwia interakcje społeczne zgodne z funkcją budynku.
Przepis na dobre wnętrze, na dobry budynek to odpowiedź na pytanie: „ do czego to ma służyć”, „jak mam z tego korzystać”, „ w czym dobrze się czuje”, „w czym dobrze wyglądam? To ubranie w większej skali.
Architekci projektując dla Ciebie, zadają Tobie również te pytania by idealnie wpasować się w Twoją sytuację. Do tego dodają wartość estetyczną, rozwiązania techniczne.
Kreując przestrzeń, ograniczając bezmiar danej przestrzeni, wydzielamy ją ścianami, chcąc nie chcąc tworzymy bariery. Bariery , dla których łatwiejsze w pokonaniu są jedne z nich – nazwijmy je jako czerwone, a dla innych łatwiejsze w pokonaniu są inne – nazwijmy je jako zielone.
Projektowanie uniwersalne nie likwiduje wszystkich barier (ponieważ niemożliwe byłoby cokolwiek wybudować), tworzy natomiast ścieżki, które są łatwiejsze dla różnych grup, różnokolorowe. Bariery już w swej nazwie kryją w sobie coś co trzeba pokonać, czyli włożyć energię, wysiłek, a w projektowaniu uniwersalnym architekci ułatwiają, czyli projektują drogi przejścia.
Niniejszy artykuł jest podróżą poprzez liczne realizacje architektoniczne ze świata od tych dla najmłodszych po tych dla najstarszych które są bezpieczne, dostępne.
Celem tego opisu jest prezentacja dobrych praktyk, by starać się być lepszym we wszystkim co robimy. Każde z przedstawionych miejsc uwzględnia 7 zasad projektowania uniwersalnego wg zasad opracowanych przez NC State Uniwersity, The Centre for Uniwersal Design w 1997
Są to :
- Równy dostęp (equitable use) - rozwiązanie uwzględniające osoby o różnych możliwościach fizycznych;
- Elastyczność użytkowania (flexibility in use) - możliwość adoptacji przestrzeni dla osób o różnych możliwościach;
- Prostota i instyuicyjność (simple and intuitive) - projektowanie przestrzeni i z której korzystanie jest łatwe do zrozumienia nawet wtedy gdy nie jesteśmy skoncentrowani, nie znamy jeżyka danego kraju miejsca, nie mamy doświadczenia w użytkowaniu zastanego miejsca;
- Czytelna informacja (perceptible information) - informacja niezależna od panujących warunków otoczenia i możliwości sensorycznych;
- Tolerancja na błędy (tolerance for error) – możliwość przejścia w inną stronę do wyjścia
- Minimalizowanie wysiłku fizycznego (low physical effort) – nie wkładanie dużo siły w użytkowanie przestrzeni –
- Parametry i wielkość przestrzeni umożliwiająca dostęp i użytkowania (size and space for approach and use) użytkowanie przestrzeni niezależnie do moich gabarytów.
Prezentowane realizacje przedstawiają przykłady dobrych, praktycznych rozwiązań. Dla osób z ograniczoną swobodą poruszania się, osób z niepełnosprawności wzorku, słuchu ale także kobiet w ciąży, dzieci, rodziców z dziećmi, osób starszych.
Dom mieszkalny dla bezdomnych i niepełnosprawnych weteranów
Założenie stanowi sześciokondygnacyjny budynek z jednostkami mieszkalnymi dla weteranów.
Oferując schronienie, budynek tworzy publiczne i prywatne „strefy”, w których pomniejsza się przestrzeń prywatną, na rzecz dużych obszarów publicznych. Organizacja przestrzeni ma na celu zmianę sposobu życia ludzi z odosobnionego, izolującego układu w przestrzeń interaktywną zorientowaną na społeczność.
Wpasowana w narożną działkę bryła, jest wycięta w środku tworząc wewnętrzny dziedziniec. Ramy elewacji wpisują się w pierzeje ulicy i wydzielają atrium zapewniając wizualny kontakt z ciągiem ulicy. Na parterze obiektu znajdują się biura, pomieszczenia pomocnicze dla weteranów, przechowalnia rowerów i parking. Publiczny dziedziniec rozplanowany jest na pierwszym piętrze a z ciągiem ulicy połączony jest szerokimi schodami. Na tym poziomie rozplanowano również pokój rekreacyjny, wypoczynkowy, kuchnię i ogródek.
Otoczony czterema poziomami mieszkań z balkonami, dziedziniec ma duże otwory z zielonymi dachami, które wizualnie łączą przestrzeń z ulicą na niższym poziomie. Dzięki temu najemcy mogą cieszyć się bezpieczną otwartą przestrzenią, która sprzyja integracji ze społecznością. Mimo, że wszystkie pietra połączone są windą to schody, które są zaprojektowane jako odsłonięte, niestandardowe są widocznym elementem kompozycji. Mają one zachęcić mieszkańców do ruchu i interakcji na świeżym powietrzu. Strefę prywatną stanowi 52 mieszkań dostępne z wewnętrznie rozplanowanych loggi dzięki której wprowadzone jest naturalne światło.
Więcej: https://brooksscarpa.com/the-six
Apartamenty dla niepełnosprawnych weteranów
Projekt to słały kampus mieszkaniowy składający się z 7 mikrojednostek ze wspólnym pokojem społecznym i pokojem doradczym, w którym są zakwaterowani niepełnosprawni weterani, którzy wcześniej nie mieli mieszkania. Założenie rozplanowano wzdłuż wewnętrznej uliczki, która tworzy integracyjną przestrzeń półprywatną. Wokół tej osi przebiega gradacji przestrzeni od publicznej do prywatnej. Na działce znajduje się dwa budynki. Pierwszy z nich, ogólnodostępny stanowi sala wielofunkcyjna, toalety, i miejsce na gromadzenie odpadów, drugi to zespół siedmiu mikro apartamentów po 28 m2 każdy. Każde z mieszkań posiada wejście wspólne dla dwóch jednostek.
Choć niewielkie, jednostki zaprojektowano tak, aby zapewniały możliwie najdłuższy widok na wnętrze, jak również najdłuższą możliwą przestrzeń na blacie oraz obfitość naturalnego światła i widoku na zewnątrz. Połączenie garderoby, spiżarni, lodówki, piekarnika i zlewu oraz biurka wzdłuż długiego kwarcytowego blatu zapewnia odpowiednie poczucie przestronności w mieszkaniu.
Po drugiej stronie znajduje się przestronna łazienka oraz połączona część dzienna i sypialniana. Wyposażenie jest skromne, ale trwałe, czyste i ergonomiczne. Całość założenia jest zrealizowana z trwałych, budżetowych rozwiązań budowlanych – ściany zewnętrze wykonano z płyt cementowych wykończone sztukaterią z pionowych elementów. Spadziste dachy pokryto gontem asfaltowym. Podłogi wykończono łatwą do czyszczenia żywicą epoksydową. Wysokie sufity i świetliki tworzą przestronną, dobrze oświetloną przestrzeń.
Założenie utrzymane jest w jasnych, energetyzujących kolorach, które wpływają na atmosferę pozytywną, podnoszącą na duchu.
Więcej: https://www.lehrerarchitects.com/project/willowbrook/
Dom opieki
Budynek charakteryzuje się czytelnymi przestrzeniami, otwartymi na krajobraz i obecność drzew. Dodatkowo wewnątrz utworzono patia zapewniające dostęp do światła dziennego i widok na roślinność. Obiekt jest rozplanowany na parterze, by zapewnić dogodny dostęp. jakościowego obrazu przestrzeni w ramach programu rozwijającego się na jednym poziomie wokół wielu patio. Przestrzenie komunikacyjne są czyste i szerokie z poręczami dostosowanymi do potrzeb osób starszych.